Recensie: Vijanden van iedereen, de opkomst en ondergang van piraterij, Richard Blakemore

Piraten spreken tot de verbeelding. Van verhalen over kapitein Haak tot epische avonturen in de Pirates of the Caribbean films: het beeld van de romantische zeerover is stevig verankerd in onze cultuur. Maar wat weten we eigenlijk over de echte piraten? In zijn boek Vijanden van Iedereen: De Opkomst en Ondergang van Piraterij duikt Richard Blakemore diep in de geschiedenis van de zogenaamde “gouden eeuw” van de piraterij, van de jaren 1660 tot 1730. Dat is een vrij compacte tijdspanne, maar het omvat wel de hoogtijdagen van de piraterij. Dit boek onthult de echte geschiedenis van deze schavuiten, met hun ware motivaties, het dagelijkse leven en de mythen rond deze legendarische zeelui.

Bekende namen en verrassende feiten

Blakemore vertelt over de meest beroemde piraten uit de geschiedenis, zoals Henry Morgan, Edward Teach (beter bekend als Zwartbaard), William Kidd, Anne Bonny en Mary Read. Hij laat ook zien dat piraterij geen exclusief mannelijke bezigheid was. Dat is al één van de mythen die dit boek onderuit haalt. Het zal je niet verbazen dat je daarnaast nog veel meer fascinerende feiten onder ogen krijgt, die je blik op piraten volledig veranderen. Wist je bijvoorbeeld dat veel piraten niet zomaar stateloze rovers waren, maar vaak gesponsord of zelfs ingehuurd werden door staten of vorstenhuizen? Tijdens dynastieke oorlogen in Europa werden schepen gestuurd om Spaanse schatvloten te plunderen, soms zelfs met koninklijke toestemming.

De praktijk van de piraterij

Een van de meest opvallende inzichten uit het boek is hoe goed georganiseerd piraten vaak waren. In plaats van eenlingen die willekeurig schepen aanvielen, werkten ze vaak in goed georganiseerde vloten. Neem bijvoorbeeld Henry Morgan, wiens expedities bestonden uit tientallen schepen en duizenden mannen. Deze vloot voerde soms zelfs landoperaties uit om steden te plunderen. Het beeld van een eenzame piraat met een ooglapje en een papegaai lijkt dan ineens behoorlijk vergezocht.

Het dagelijkse leven aan boord

Blakemore besteedt in Vijanden van Iedereen ook aandacht aan het dagelijkse leven van piraten. Hoewel het avontuur lonkte, was het leven aan boord vaak zwaar en gevaarlijk. Slecht eten, eentonigheid en constante dreiging van geweld waren aan de orde van de dag. Het idee van een “piratenwet” en de romantiek van een vrije levensstijl wordt in dit boek kritisch onder de loep genomen. Toch biedt het ook inzicht in de unieke cultuur die piraten aan boord ontwikkelden, inclusief hun democratische besluitvorming en verdeling van buit.

Wereldwijde impact

Hoewel de Caribische Zee vaak als decor dient voor piratenverhalen, laat Blakemore zien dat piraterij een wereldwijd fenomeen was. Piraten opereerden in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en zelfs de Indische Oceaan. Dit boek plaatst piraterij in een breder historisch perspectief, waarin ook de opkomst van het maritieme recht en de uiteindelijke criminalisering van piraterij aan bod komen.