Sam Hall is een gokker en een herrieschopper die, eenmaal terug uit de Tweede Wereldoorlog, zijn wat zenuwachtige vrouw Jenny en hun pasgeboren zoontje Ned in de steek laat. Maar een paar jaar later duikt hij weer op, kidnapt Ned, en dan begint de oorlog tussen de twee ouders pas goed. Het duurt niet lang of Ned verdeelt zijn tijd tussen Sams bouwvallige appartement en Jennys licht neurotische, mistroostige wereld waarin verlangens niet worden vervuld en de tijd lijkt te stollen. Het wordt een soort loopgravenoorlog waarbij geen winnaars zijn, least of all Ned zelf, die door het gestruikel van zijn ouders niet de vaardigheden meekrijgt om later zelf met het fenomeen liefde om te gaan. Twintig jaar lang probeert hij zich te ontworstelen aan de duistere invloeden van zijn kindertijd en jeugd op zijn volwassen leven. Hij wil zijn vaders affectie winnen, maar niet in zijn voetsporen treden en dat levert een onoplosbaar dilemma op, want hoe kun je als zoon een vader behagen die werkelijk alle regels, conventies en omgangsvormen aan zijn laars lapt en die de hoogste autoverzekeringspremie betaalt?!

Schadevolle jaren is een wat mistroostig boek, waarin eenieder wel delen herkent van zichzelf en zijn band met vader of moeder. Want probeert niet iedereen een goede ouder te zijn, ondanks alle misstappen die ze begaan? Nu is het wel zo dat Jenny en Sam er werkelijk een potje van maken, waarbij de ruzie op een gegeven ogenblik zo escalleerde dat Jenny een pistool leeg heeft geschoten op de auto van Sam… Dat zie je natuurlijk ook niet alle dagen, maar goed. Ned groeit op in dit verscheurde gezin, en brengt zijn pubertijd voornamelijk voor bij Sam, die enkel in de zomer werkt en de rest van zijn vrije tijd (dat in de winter heel wat is) het liefst doorbrengt in de kroeg, achter een flinke pot bier.

Maar hij is niet de enige. In het stadje waarin ze wonen is het eerder regel dan uitzondering dat de mensen hun tijd uitzitten in de kroeg, wachtend op wat komen gaat. Logischerwijs heeft Ned hier niet bepaald een schoolvoorbeeld aan over hoe de maatschappij in elkaar steekt en hoort te steken. In zijn latere jaren heeft hij dan ook de nodige problemen met het aangaan van relaties en het opbouwen van banden.

Dit soort boeken moet je niet bepaald lezen als een Grisham of een Brown, maar eerder als een boek van John Irving. Het is een bijna documentair boek, waarin Russo’s talent om mensen te beschrijven en ze een menselijk gezicht te geven buitengewoon goed naar boven komt. Angstvallig duidelijk wordt de non-verbale communicatie omschreven, zodat je al snel boven water hebt dat de communicatie tussen vader en zoon niet altijd letterlijk genomen moet worden. De gesprekken die gevoerd worden zonder woorden zijn minstens zo bepalend als die waarin gesproken wordt.

Schadevolle jaren, Richard Russo
Signatuur, juni 2011, 562 pagina’s, gebonden
Prijs: 25 euro. ISBN: 9789056723255

Dit boek bij: BOL.com

Boeken koop je bij je plaatselijke boekhandel.
Online bestellen kan onder andere op: