Recensie: Het buigzame brein, Emilie Cardon

Ons brein is een wonderlijk iets. Iedereen heeft er een, maar iedereen gebruikt hem op een andere manier. Ondanks al die verschillen zijn er zeker een aantal constante factoren. Want juist door die vrijheid van de manier van gebruiken komt ook een bijzondere kracht naar boven. Ons brein blijkt bijzonder buigzaam te zijn. Als in flexibel inzetbaar dan… niet om het dubbel te vouwen. Het Buigzame Brein van Emilie Cardon vertelt je er meer over en is daarbij ook een bijzonder kijkje in de wondere wereld van de medische wetenschappelijke onderzoekers.

Over Emilie Cardon

Emilie Cardon is niet alleen neurowetenschapper, maar ook muzikant – een combinatie die een paar keer wordt aangehaald en wat ook een fijne kapstok blijkt te zijn voor de uitleg van de soms toch (eerlijk is eerlijk) droge wetenschappelijke basiskost. Vanuit die achtergrond vertelt ze over het vermogen van ons brein om zich aan te passen, te veranderen en te herstellen. Vroeger dacht men dat dit enkel iets was van jonge kinderen, maar sinds de jaren 80 weten we beter. Ook volwassen hersenen blijken behoorlijk kneedbaar.

Vier delen, één missie: ons brein begrijpen

In deel 1 duikt Cardon in de geschiedenis van hersenplasticiteit. Hoe ontdekten wetenschappers dit fenomeen? En wat zagen ze bij dieren? Dit deel biedt een solide basis, al is enige voorkennis welkom – de auteur legt alles nauwgezet uit, zonder al te veel te versimpelen. Dit hoofdstuk is het meest algemene deel van het boek en fladdert een beetje door de geschiedenis van de onderzoekers heen. Interessant vond ik de manier waarop er door de jaren heen onderzoek is gedaan.

Deel 2 gaat over plasticiteit na letsel, met de nadruk op beroertes en doofheid. Cardon legt helder uit hoe ons brein na een beroerte reorganiseert, en hoe therapieën zoals CIMT (constrained induced movement therapy) daarop inspelen. Fascinerend én hoopvol voor wie met revalidatie te maken heeft.

In deel 3 zien we ook de keerzijde van hersenplasticiteit. Niet alle veranderingen zijn wenselijk – denk aan tinnitus, fantoompijn en chronische pijn. Als muzikant doet Cardon zelf onderzoek naar tinnitus, en haar uitleg hierover is verhelderend. Ze laat zien hoe de hersenen bij verlies of beschadiging zichzelf proberen aan te passen, met soms pijnlijke gevolgen.

Tot slot vertelt deel 4 hoe we hersenplasticiteit bewust kunnen sturen. Denk aan medicatie, elektrische stimulatie, zelfs psychedelica – de wetenschap staat nog in de kinderschoenen, maar de mogelijkheden lijken eindeloos. Toch waarschuwt Cardon ook: we weten nog lang niet alles, en sommige technieken zijn nog te grof voor het delicate brein.

Ga direct naar Het buigzame brein op BOL.com.

---