Boek recensie: KlimAX, Charlotte Brugman

KlimAX neemt je mee naar de toekomst – en niet eens zo ver, naar het jaar 2123. De wereld is dan zo’n zooitje geworden, dat er drastische maatregelen worden opgeworpen om de natuur een handje te helpen. De oplossing? Een AI algoritme dat mensen aanmoedigt om goede dingen te doen. Of beter: om goede dingen belangrijk te maken. Daarmee verdienen mensen namelijk punten, die ze kunnen gebruiken om te groeien in status (van rood naar oranje naar geel naar groen) of om spullen te krijgen. Die status geeft je ook weer toegang tot andere middelen, waardoor er een soort competitie ontstaat… en een enorm verschil in klassen. Binnen deze klassen ontmoet je de groene Finn, zoon van een belangrijke ambtenaar binnen het systeem en Dunya, die haar ouders is kwijtgeraakt en samen met haar oma in een klein huisje woont. Dunya heeft een oranje status, maar is een genie als het aankomt op programmeren.

Voor je naar de plaatselijke bibliotheek rent of je favoriete (online) boekhandel gaat afspeuren naar KlimAX, moet ik je alvast waarschuwen. Dit boek is speciaal geschreven voor Storytel. Je kunt het dus alleen beluisteren via deze online streamingdienst!

Programmeren als status

In een wereld dat draait op een groot zelflerend systeem, is het logisch dat er een vraag is naar goede programmeurs. Ondanks haar oranje status mag Dunya toch op de prestigieuze school lessen volgen in ‘longcode’, waar ze kennismaakt met Finn. Dat gaat niet van een leien dakje: de prestatiegerichte Finn is namelijk niet zo blij met de kwaliteiten van Dunya, die hem in een kwaad daglicht zetten. Zeker niet wanneer Dunya het zelfs voor elkaar krijgt om mee te mogen doen met de wereldkampioenschappen longcode, omdat ze hem verslagen heeft. Maar tot zijn verbazing is het niet Dunya, maar hijzelf die als winnaar wordt verkozen. Daar klopt dus iets niet. Zijn rechtvaardigheidsgevoel wint het even van zijn eerzucht en hij gaat op onderzoek uit. En zo gebeurt het dat ze samen deelnemen aan het wereldkampioenschap longcode.

Haat-liefde

KlimAX draait niet alleen om de zoektocht naar eerlijkheid, klassenverdeling en sociale ongelijkheid: het gaat ook om de bubbel waarin Finn is opgegroeid en waaraan hij moet ontsnappen, de strijdlust van Dunya om haar status te overstijgen en natuurlijk ook over de wereldmacht die het nieuwe klimaatsysteem heeft bemachtigd, met alle technologische snufjes die daarbij komen kijken. Er lijkt een strakke balans te zijn, maar in werkelijkheid heerst er een grote ongelijkheid en mens-onterende praktijken. Het bijzondere is echter dat niemand het blijkbaar heeft opgemerkt, behalve deze twee tieners, die hun programmeerkwaliteiten prima kunnen omschakelen naar hackerskwaliteiten en zo de onderste steen boven krijgen.