De fietshelm is in opmars… althans, in ons hoofd. Uit onderzoek van Veilig Verkeer Nederland (VVN) blijkt namelijk dat steeds meer Nederlanders overtuigd zijn van het nut van een helm. Toch blijft het daadwerkelijke gebruik flink achter. Waarom? Vooral praktische bezwaren lijken de doorslag te geven.
Draagvlak voor helmplicht groeit, vooral voor kinderen en ouderen
Volgens de recente VVN-Flitspeiling vindt 58% van de Nederlanders dat kinderen verplicht een helm zouden moeten dragen. Bij ouderen is dat 48% voor 65-plussers. Ook voor elektrische fietsen groeit de steun: 45% is voorstander van een helmplicht. Maar ondanks deze overtuiging zet maar 5% van de mensen vaak een helm op bij het fietsen op een gewone fiets. Bij e-bikes ligt dat met 18% wat hoger, en op de racefiets is het zelfs de norm: 83% draagt standaard een helm.
Waarom zetten we die helm dan toch niet op?
Het probleem zit ’m niet in de overtuiging. Maar liefst 72% erkent dat een fietshelm ernstig hoofdletsel kan voorkomen. Toch blijven helmen massaal thuis. De grootste struikelblokken? Comfort en uiterlijk. Een derde van de mensen geeft aan sneller een helm te dragen als die comfortabeler zou zitten. En 28% zou overstag gaan als de helm er modieuzer uitzag. Opvallend is dat financiële prikkels wél effect hebben: 41% zou een helm dragen als de verzekeraar dit verplicht stelt, en 47% als zorgkosten na een ongeluk alleen vergoed worden bij helmgebruik. Daarnaast vindt 67% het gewoon onhandig om een helm mee te nemen of op te bergen, blijkt uit aanvullend onderzoek van ProPublic en Clipit.
Wat helpt wél? Kansen voor overheid en verzekeraars
Gedrag veranderen is lastig, zeker als het om veiligheid gaat. Een derde van de ondervraagden denkt dat alleen een helmplicht écht verandering kan brengen. Maar ook andere stimulansen kunnen werken, zoals premiekorting bij helmgebruik of subsidie voor de aanschaf ervan. De huidige campagne van de overheid – ‘Zet ’m op’ – focust op bewustwording, maar veel mensen hebben weinig vertrouwen in het effect van alleen voorlichting.
Fietsers opnieuw de grootste groep verkeersslachtoffers
De cijfers zijn zorgwekkend: voor het derde jaar op rij vormen fietsers de grootste groep dodelijke verkeersslachtoffers in Nederland. In 2024 overleden 246 fietsers, van wie 44% op een e-bike reed. In 60% van de gevallen was hoofdletsel de oorzaak van het overlijden. Vooral ouderen zijn kwetsbaar: de meeste verkeersdoden vallen in de leeftijdsgroep van 80 jaar en ouder, gevolgd door mensen tussen 70 en 80 jaar. En meestal zijn het eenzijdige ongelukken – dus zonder botsing met een ander voertuig.
Ook onder de ernstig gewonden vormen fietsers de meerderheid. In 2024 bezochten ruim 74.000 fietsslachtoffers de spoedeisende hulp. Bij 12.500 van hen was hersenletsel de primaire verwonding. Opvallend: 70% van deze ongevallen gebeurde zonder botsing – vaak door uitglijden, uitwijken of evenwichtsverlies.
Wat kun jij doen?
Iedereen kan bijdragen aan veiliger verkeer. Fiets je veel? Denk dan eens serieus na over een helm. Het is een kleine moeite die een groot verschil kan maken. En er zijn nog meer dingen die je kunt doen om veilig onderweg te blijven. Kijk op de website van Veilig Verkeer Nederland voor handige tips en hulpmiddelen. Zet ’m op – letterlijk én figuurlijk!
Op zoek naar coole gadgets?
